Żydowskim szlakiem przez Mszczonów

Mazowsze może każdego z nas oczarować swą historią oraz zabytkami, które przypominają o niej w niezwykle ciekawy sposób. Dla tych, których fascynują dzieje polskich Żydów, kraina ta bez wątpienia stanie się ciekawym celem wycieczki. Co warto zobaczyć w jej trakcie?

Jedną z tych miejscowości, na terenie których w trakcie wycieczki po Mazowszu warto się zatrzymać, jest Mszczonów. Ta ciekawa miejscowość wciąż może się pochwalić ciekawymi pamiątkami po społeczności żydowskiej, która od połowy XVIII wieku odgrywała tu istotną rolę. Co ciekawe, w XIX stuleciu Mszczonów stał się znany jako jeden z najważniejszych ośrodków chasydyzmu na Mazowszu, a o działalności cadyka Jakuba Dawida Kalisza głośno było w całej okolicy. Gmina żydowska rozwijała się tu doskonale do końca XIX wieku, kiedy to Żydzi stanowili ponad 40% mieszkańców miasteczka. Wkrótce jednak Mszczonów zaczął tracić na znaczeniu na rzecz pobliskiego Żyrardowa, do którego przeniosła się większość tutejszych Żydów. Ci, którzy zostali, byli głównie ortodoksami, co miało istotny wpływ na charakter tutejszej gminy. Kres społeczności żydowskiej w Mszczonowie przyniosły jednak lata II wojny światowej. W 1940 roku powstało tu otwarte getto, na terenie którego Niemcy zgromadzili ponad 2 tysiące osób. W lutym 1941 roku mieszkańców „osiedla żydowskiego” wywieziono do getta warszawskiego, a następnie do obozu w Treblince. Jakie pamiątki pozostały po Żydach w Mszczonowie?

Jedną z nielicznych pamiątek po tutejszej gminie żydowskiej jest dawna mykwa – jedyny zachowany budynek, wchodzący niegdyś w skład większego kompleksu synagogalnego. Na uwagę zasługuje też miejscowy cmentarz, uznawany za jedną z najcenniejszych pamiątek po Żydach z Mazowsza. Założony w latach 60-tych XVIII stulecia, wciąż może się pochwalić licznymi macewami, urzekającymi swą symboliką. To miejsce robi wrażenie, a kto zajrzy na teren tej nekropolii, ten z pewnością nie będzie żałować.